ผลผลิตจากผึ้ง (Honey, Propolis, Royal jelly) มีดีอย่างไร
24 Oct, 2022 / By
salacrm01
ผลผลิตจากผึ้ง (Honey, Propolis, Royal jelly) มีดีอย่างไร
Honey คืออะไร
Honey หรือ น้ำผึ้ง คือผลผลิตความหวานจากดอกไม้ที่ผึ้งนำมาเก็บสะสมไว้ มีสารประกอบ ดังนี้ คาร์โบไฮเดรต 2.4%, น้ำตาลFructose 38.5%, น้ำตาลGlucose 31 %, น้ำตาลชนิดอื่นๆ 12.9%, น้ำ 17.1%, โปรตีน 0.5%, วิตามินและแร่ธาตุต่างๆ โดยส่วนประกอบของน้ำผึ้งที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ได้แก่ Phenolic acids, Flavonoids, Ascorbic acid, Proteins, Carotenoids, และ เอนไซม์บางชนิด เช่น Glucose oxidase และ Catalase
สรรพคุณของน้ำผึ้ง
1.ช่วยให้แผลหายได้ไว โดยน้ำผึ้งจะกระตุ้นการซ่อมแซมของบาดแผล โดยช่วยขจัดคราบสิ่งสกปรกออกจากบาดแผล และเร่งให้มีการสมานแผลที่เร็วขึ้น
2.ช่วยให้การทำงานของระบบทางเดินอาหารที่ผิดปกติ กลับมาทำงานได้ดีขึ้น เนื่องจากน้ำผึ้งมี Prebiotic เช่น Inulin ที่เป็นแหล่งอาหารของเชื้อจุลินทรีย์(Probiotics) ที่อาศัยอยู่ในลำไส้ ได้แก่ Lactobacillus และ Bifidobacteria เพิ่มปริมาณมากขึ้นได้ 10-100 เท่า
3.บรรเทาอาการเจ็บคอ โดยน้ำผึ้งจะทำหน้าที่ในการเคลือบเยื่อบุผิวไม่ให้มีการถูกทำลายจากเชื้อจุลินทรีย์
สารสกัด Propolis คืออะไร?
Propolis คือกาวหรือเรซิน ที่ถูกสร้างจากน้ำลายและไขผึ้ง(beeswax) โดยผึ้งจะใช้ propolis สำหรับสร้างและซ่อมแซมรังผึ้ง
สารสกัด Propolis ประกอบไปด้วยสารหลายชนิด ได้แก่ Resin (50%), Wax (30%), Essential oils (10%), เกสรดอกไม้ (5%), และสารประกอบออแกนิคอื่นๆ (5%) รวมถึงสารที่มีโครงสร้างต่างๆ เช่นPhenolic compounds, Esters, Flavonoids, Terpenes, Beta-steroids, Aromatic aldehydes, และ Alcohols นอกจากนี้ propolis ยังประกอบไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุอีกมากมาย โดยสารประกอบหลักจะเป็นสารจำพวก flavonoids และ phenolic acid ซึ่งมีคุณสมบัติในการต้านการอักเสบ และฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ รวมไปถึงการลดลงของความเสียหายของเนื้อเยื่อ
สรรพคุณของสารสกัดจากpropolis
1.การรักษาทางสูตินรีเวช
เป็นที่ทราบกันดีว่า สาเหตุของการเกิดช่องคลอดอักเสบส่วนใหญ่มาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อโปรโตซัว การติดเชื้อจะเกิดขึ้นเมื่อมีการเจริญเติบโตของเชื้อก่อโรค เช่น เชื้อราที่คล้ายยีสต์ รวมถึงเมื่อช่องคลอดมีความเป็นด่างสูงขึ้น
จากการศึกษาของ Imhof M และคณะ พบว่า การให้สารละลาย propolis เข้มข้น 5% ในรูปแบบชนิดทา ช่วยให้อาการทางช่องคลอดดีขึ้น เช่น อาการคันช่องคลอดลดลง มีตกขาวลดลง เป็นต้น นอกจากการใช้ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียและยาฆ่าเชื้อราในการรักษาการติดเชื้อในช่องคลอดแล้ว propolis ยังช่วยบรรเทาอาการตั้งแต่เนิ่นๆ เนื่องจากคุณสมบัติของการเป็นยาชา และยังมีการศึกษาที่พบว่า Propolisอาจมีคุณสมบัติต้านเชื้อรา และใช้เป็นสารต้าน biofilm สำหรับการรักษาการติดเชื้อราในช่องคลอดเรื้อรัง ที่มีการสร้าง biofilm จากเชื้อรา C. albicans ที่ดื้อต่อยาต้านเชื้อรา
2.ยับยั้งแบคทีเรียในช่องปาก
การศึกษาพบว่า propolis อาจยับยั้งการสร้างคราบแบคทีเรียและเชื้อโรคที่ก่อให้เกิดโรคปริทันต์ เนื่องจากคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรีย และสารสกัด propolis มีความเป็นพิษต่อเยื่อบุเซลล์ในช่องปากน้อยกว่า chlorhexidine จึงได้ถูกนำมาทำเป็นน้ำยาบ้วนปาก นอกจากนี้ยังมีประสิทธิภาพในการรักษาแผลผ่าตัด อีกทั้งสารสกัดเอธานอล 3% ของเจลยาสีฟันpropolis มีฤทธิ์ต้านโรคเหงือกอักเสบที่เกิดจากหินปูนอีกด้วย
Royal Jelly คืออะไร
Royal Jelly หรือ นมผึ้ง คือสารคัดหลั่งสีขาวที่ได้จากผึ้งงาน โดยสารนี้จะใช้เป็นสารอาหารสำหรับเลี้ยงตัวอ่อนผึ้ง จึงอุดมไปด้วยสารอาหารหลายชนิด
Royal Jelly ประกอบด้วย น้ำ 50%–60%, โปรตีน 18%, คาร์โบไฮเดรต 15%, ไขมัน 3%–6%, เกลือแร่ 1.5%, วิตามิน และยังประกอบไปด้วยสารประกอบออแกนิคอีกกว่า 185 ชนิด โดยมี Royalactin เป็นโปรตีนที่สำคัญที่สุดใน royal jelly
Royal Jelly ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจำนวนมาก เช่น 10-hydroxy-2-decenoic acid (HAD) ที่มีคุณสมบัติในการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน, Fatty acid, proteins, adenosine monophosphate (AMP) N1 oxide, เป็นเอนไซม์ที่สำคัญที่ช่วยควบคุมระบบการเผาผลาญในร่างกาย, adenosine, acetylcholine ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทเกี่ยวกับความจำ และ hormones เช่น testosterone, progesterone, prolactin, และ estradiol ที่เป็นสารส่วนประกอบในฮอร์โมนทั้งเพศหญิงและเพศชาย เป็นต้น
สรรพคุณของ Royal Jelly
- ประโยชน์ต่อระบบสืบพันธุ์
โดยมีการศึกษาทางคลินิกรองรับว่านมผึ้งช่วยลดอาการก่อนมีประจำเดือน (premenopausal syndrome) และพบว่ามีส่วนช่วยในผู้ป่วยที่มีปัญหาอาการหลังหมดประจำเดือนในผู้ป่วยวัยทองได้ โดยกลไกดังกล่าวสามารถอธิบายได้ด้วยผลการทดลองในหนู โดยพบว่านมผึ้ง มีสารสำคัญคือ 10-hydroxyl-2-decenoic acid ซึ่งมีผลเพิ่มระดับฮอร์โมน estrogen ส่งผลให้ระดับ FSH และ LH ลดลง โดยการลดของฮอร์โมนดังกล่าวนี้ส่งผลให้ ชะลอการลดลงของเซลล์ไข่ในหนูเพศเมีย และสารสำคัญในนมผึ้งยังมีฤทธิ์ antioxidant ซึ่งส่งผลให้เกิดกระบวนการ Antiaging และ ชะลอการลดลงของเซลล์ไข่
นอกจากนี้ยังมีการศึกษาในหนูเพศผู้พบว่า นมผึ้งมีส่วนช่วยในกระบวนการสร้างสเปิร์ม โดยผ่านกระบวนการต่อต้านอนุมูลอิสระ
2.ช่วยสมานแผล
นมผึ้งมีส่วนช่วยในการเคลื่อนย้าย ของเซลล์ผิวหนัง (fibroblast migration) และเพิ่มระดับ Sphingolipids ดังนั้นจึงช่วยให้แผลหายไวขึ้น นอกจากนี้ยังอาจมีส่วนช่วยในการหายของแผลผู้ป่วยเบาหวานเนื่องจากมีผลขยายหลอดเลือด(vasodilation) ทำให้เกิดการนำเลือดไปเลี้ยงบริเวณแผลได้มากขึ้น และยังช่วยลดการติดเชื้อเนื่องจากมีผลยับยั้งการเกิดเติบโตของจุลินทรีย์ด้วย อย่างไรก็ตามผลการทดลองในทางคลินิกยังอาจไม่ชัดเจนนัก แต่อาจเป็นทางเลือกเพิ่มได้
ตัวอย่างผลผลิตจากผึ้ง
เรียบเรียงโดย
ภญ.ชนิสรา อนะมาน
อ้างอิง
1. Braakhuis A. Evidence on the Health Benefits of Supplemental Propolis. Nutrients. 2019;11(11):2705.
2. Imhof M, Lipovac M, Kurz C, Barta J, Verhoeven H, Huber J. Propolis solution for the treatment of chronic vaginitis. International Journal of Gynecology & Obstetrics. 2005;89(2):127-132.
3. Pasupuleti V, Sammugam L, Ramesh N, Gan S. Honey, Propolis, and Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions and Health Benefits. Oxidative Medicine and Cellular Longevity. 2017;2017:1-21.
4. Royal jelly – a new sensation in biomedicine? [Internet]. Recipe. 2022 [cited 29 August 2022]. Available from: https://recipe-cpsa.com/en/royal-jelly-a-new-sensation-in-biomedicine/