ภาวะกระดูกสันหลังคด  

         ในภาวะปกติกระดูกสันหลังของมนุษย์จะตรงหรือมีการโค้งงอไปด้านหน้าและหลังเล็กน้อย แต่ในผู้ป่วยที่เป็นโรคกระดูกสันหลังคด (scoliosis) จะมีลักษณะกระดูกสันหลังที่โค้งไปด้านข้าง ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นระหว่างการเจริญเติบโตเป็นวัยรุ่น และมักเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ

ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของกระดูกสันหลังคด

(ที่มา : https://www.healthdirect.gov.au/scoliosis)

โรคกระดูกสันหลังคดสามารถส่งผลต่อลักษณะของกระดูกสันหลังใน 3 ส่วนหลัก ๆ ได้แก่

1. กระดูกสันหลังส่วนคอ (cervical spine)
2. กระดูกสันหลังช่วงทรวงอกและหลังส่วนบน (thoracic spine)
3. กระดูกสันหลังช่วงหลังส่วนล่าง (lumbar spine)

ภาพที่ 2 แสดงการเปรียบเทียบลักษณะของกระดูกสันหลังปกติ (ขวา) และกระดูกสันหลังคด (ซ้าย)

(ที่มา : https://www.hss.edu/condition-list_scoliosis.asp)

       อาการและอาการแสดงของกระดูกสันหลังคด

1. ไหล่ทั้งสองข้างไม่เท่ากัน  
2. เอวทั้งสองข้างไม่เท่ากัน
3. ระดับหัวไหล่หรือบ่าไม่เท่ากัน
4. สะโพกด้านใดด้านนึงสูงกว่าอีกด้าน

ภาพที่ 3 แสดงการอาการแสดงของโรคกระดูกสันหลังคด

(ที่มา : https://www.hss.edu/condition-list_scoliosis.asp)

       ปัจจัยเสี่ยงของโรคกระดูกสันหลังคด

1. อายุ : อาการและอาการแสดงมักเกิดขึ้นในวัยเจริญเติบโต
2. เพศ : เพศหญิงมีความเสี่ยงในการดำเนินไปของโรคที่แย่กว่า และมักจะต้องได้รับการรักษา
3. ประวัติครอบครัว : โรคกระดูกสันหลังคดสามารถถ่ายทอดได้ ในขณะเดียวกันเด็กส่วนใหญ่ที่เป็นโรคกระดูกสันหลังคดนั้นไม่มีประวัติครอบครัวที่เป็นโรคนี้มาก่อน

        อาการแทรกซ้อน

1. หายใจลำบาก
2. หัวใจทำงานหนักขึ้น
3. ปวดหลังเรื้อรัง
4. ส่งผลต่อบุคลิกภาพ

        แนวทางการรักษา

  การรักษาจะขึ้นกับความรุนแรงของอาการ

• กรณีกระดูกสันหลังมีความคดน้อยกว่า 20-30 องศา : ตรวจติดตามอาการทุก 4-6 เดือน
• กรณีกระดูกสันหลังมีความคดมากกว่า 30 องศา : พิจารณาใส่เสื้อเกราะเพื่อควบคุมกระดูกสันหลัง
• กรณีกระดูกสันหลังมีความคดมากกว่า 45 องศา และยังไม่หยุดการเจริญเติบโต : พิจารณาผ่าตัด
• กรณีกระดูกสันหลังมีความคดมากกว่า 50-55 องศา และหยุดการเจริญเติบโตแล้ว : พิจารณาผ่าตัด

    ผู้ป่วยโรคกระดูกสันหลังคดส่วนใหญ่มักมีอาการไม่รุนแรง แต่ภาวะกระดูกสันหลังที่ผิดปกติอาจเป็นรุนแรงมากขึ้นในระหว่างเจริญเติบโต และในรายที่เป็นรุนแรงภาวะกระดูกสันหลังที่โค้งผิดปกติจะทำให้ปริมาณอากาศที่เข้าสู่ทรวงอกลดลงได้ ซึ่งส่งผลให้ปอดทำงานได้ไม่เต็มที่ ดังนั้นเด็กที่มีอาการกระดูกสันหลังคดเล็กน้อยหรืออาการยังไม่รุนแรง ควรติดตามอาการอย่างใกล้ชิดโดยเฉพาะการตรวจ X-rays เพื่อติดตามการโค้งของกระดูกสันหลัง ซึ่งภาวะกระดูกสันหลังคดในผู้ป่วยหลายราย ไม่มีความจำเป็นต้องได้รับการรักษา ในบางรายจำเป็นต้องสวมเสื้อเกราะดัดหลัง (brace) ช่วยป้องกันไม่ให้กระดูกเกินความโค้งงอ และในรายที่มีภาวะกระดูกสันหลังรุนแรงอาจจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัด

จัดทำโดย

ภญ.ชาลิสา ธรรมดำรงค์

อ้างอิง

1. Scoliosis - Symptoms and causes [Internet]. Mayo Clinic. 2021 [cited 9 February 2021]. Available from: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/scoliosis/symptoms-causes/syc-20350716

2. Siriraj E-Public Library [Internet]. Si.mahidol.ac.th. 2021 [cited 9 February 2021]. Available from: https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=981

3. Scoliosis: S-Curved Spine Condition, Causes and Treatments [Internet]. Hospital for Special Surgery. 2021 [cited 9 February 2021]. Available from: https://www.hss.edu/condition-list_scoliosis.asp